ศาสนาพราหมณ์หรืออินดู เป็นศาสนาของชาวฮินดูหรืออินเดียโบราณ มีชื่อเรียกว่า สนาตนธรรม อันมีความหมายว่า ศาสนาที่มีหลักธรรมอันเป็นของเก่าหรือนิรันดร์ เหตุที่ศาสนาพราหมณ์ได้ชื่อเรียกเช่นนี้ก็เพราะความเชื่อที่ว่า ศาสนาพราหมณ์นั้นมีหลักธรรมอันเป็นนิรันดร์ นอกจากนี้ก็ยังมีอีกชื่อหนึ่งว่า ไวทิกธรรม หมายถึง ศาสนาหรือหลักธรรมที่เนื่องด้วยคำสอนในพระเวทย์ โดยที่ชาวอินดูถือว่า ศาสนาของพวกเขานั้นมีมาก่อนประวัติศาสตร์และถือว่าเป็นศาสนาที่เก่าแก่ที่สุดในโลก ในยุคเริ่มแรกเลยนั้นศาสนาพราหม์นี้จะยังไม่ถูกเรียกว่า 'ฮินดู' เพียงจะเรียกว่าศาสนาพราหม์ ที่แปลว่า ศาสนาของพระพรหมณ์ อันเป็นศาสนาที่เกิดจากพระพรหมณ์เท่านั้น ศาสนาพราหมณ์นั้นได้วางหลักไว้ด้วยคาถาสันสกฤตที่ว่า เอกเมว อทฺทวิติยมฺ หมายถึง หนึ่งเดียวเท่านั้น ไม่มีสอง คาถานี้เน้นในความเป็นเอกภาพ นอกจากพระพรหมทุกสิ่งล้วนแล้วแต่เป็นมายาของปลอมทั้งสิ้น การปฏิบัติตนให้ไปสู่ความหลุดพ้นและไปรวมเป็นหนึ่งเดียวกับพระพรหมเรียกว่า พรทมัน หรือ พรหมาตมัน¹ ข้อกำหนดที่ว่านี้นับเป็นหลักอันสำคัญอย่างยิ่งของศาสนาพราหมณ์ และเป็นบทบัญญัติอันแท้จริงของพระเวทย์ ศาสนาพราหมณ์เป็นศาสนาที่ได้เกิดมีมาช้านานแล้วในประเทศอินเดีย เป็นศาสนาของชนเผ่าอารยัน หรืออินโดยูโรเปียน ( Indo-Europen ) บรรพบุรุษของพวกอินโด-อารยัน ตั้งรกรากอยู่เหนือเอเซียตะวันออก ( ตอนกลางของทวีปเอเชีย - Cenural Asia ) โดยไม่มีที่อยู่เป็นหลักแหล่ง กลุ่มอารยันต้องเร่ร่อนทำมาหากินเหมือนกันชนเผ่าอื่นๆ ในจุดนี้เองที่ทำให้เกิดการแยกย้ายถิ่นฐาน การเกิดประเพณี และภาษาที่แตกต่างกันออกไป ชนชาติอารยันแยกออกไปเป็นกลุ่มใหญ่ 3 กลุ่มโดย

ก่อนที่จะถูกชนชาติอารยันเข้ามารุกรานนั้น พวกทัสยุ หรือ ทาส นี้ ที่อยู่ในแถบลุ่มแม่น้ำสินธุมีความเชื่อ มีวัฒนธรรม และมีศาสนาของตนอยู่ก่อนแล้ว ซึ่งการเริ่มต้นศาสนาของพวกอารยันก็ได้นำเอาทางศาสนาของพวกทัสยุมาผสมผสานอยู่ด้วยเป็นอันมาก ศาสนาของชาวอารยันนั้น เกิดขึ้นได้ด้วยมีมูลเหตุอย่างหนึ่งคือ ' ความไม่รู้จักภูมิศาสตร์ ' หมายถึงว่า ชาวอารยันดั้งเดิมนั้นมิได้มีความรู้ในมูลเหตุแห่งธรรมชาติ จึงได้ยกย่องธรรมชาติประเภทต่างๆ ขึ้นเป็นเทวะ ( เทพเจ้า ) และแบ่งออกเป็นหมวดสูงต่ำเพื่อสะดวกแก่การนับถือและการทำบัตพลีจัดพิธีกรรมถวาย หมวดสูงต่ำแห่งเทวะนี้มีทั้งสิ้น 3 หมวดคือ

ต่อมาศาสนาพราหมณ์หรือศาสนาฮินดู ได้มีการพัฒนาตัวเองขึ้นมาจากศาสนาพราหมณ์เมื่อ 700-1,000 BC. เกิดมีคัมภีร์และวรรณคดีทางศาสนาขึ้นมามากมาย ปรัชญาต่างๆ ก็แตกแขนงออกไปมาก ซึ่งยุคของศาสนาพราหมณ์นับแต่การวิวัฒนาการดั้งเดิมนั้นสามารถแบ่งออกได้เป็นยุคต่างๆ ดังนี้

NEXT